Op 20 juni mocht BPG Vereniging Landelijk Brabant, aansluitend op de ALV van de vereniging, Martha Bakker verwelkomen als gastspreker voor de aanwezige leden en relaties. Martha is hoogleraar landgebruiksplanning aan de Wageningen Universiteit. Onder regenachtige omstandigheden (erg fijn voor de verandering) gaf zij een uiteenzetting over haar visie op de toekomst van het landelijk gebied. Hieronder een korte terugblik op haar betoog.
Martha begintmet het schetsen van de context. Ze vertelt dat een uitnodiging van de Provincie Noord Brabant om iets te komen vertellen over de effecten van klimaatverandering op landbouw en natuur, de aanleiding was voor het schrijven van deze visie; er was behoefte aan een goede boodschap. De kern van de visie is de indeling van het landelijk gebied in drie soorten landbouw: intensief, extensief en agroparken (clustering van niet-grondgebonden bedrijven). Dit verhaal wordt met enthousiasme ontvangen, maar na een poosje verdwijnt de visie weer naar de achtergrond. Als dan de stikstofcrisis uitbreekt, besluiten Martha en collega’s om weer wat nieuwe aandacht te genereren door een kaartje bij het verhaal te maken. Dat lukt. LNV pakt de kaart en het bijbehorende verhaal op, en maakt er haar eigen ABCD kaart van. Uiteindelijk is hieruit ook de beruchte kaart met emissiereductiedoelstellingen per gebied voortgekomen. Deze kaart is snel weer ingetrokken en de door Martha en Johan Remkes bepleite zonering haalt het niet in de 2e kamer. Toch komt de kaart wel weer terug in het werkdocument van het zogenaamde Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG).
Na deze introductie gaat Martha dieper in op de voorgestelde zonering. De visie houdt rekening met zes problemen die de huidige landbouwpraktijk met zich meebrengt:
- Slechte staat van de natuur
- Afname van de biodiversiteit in het agrarisch gebied
- Te efficiënte ontwatering
- Te hoge uitstoot van broeikasgassen
- Grotere kans op ziektes en plagen
- Conflicten over het landelijk gebied
- De indeling in de drie door M
De indeling in de drie door Martha genoemde zones biedt oplossingen voor bovenstaande problemen. Extensieve gebieden dienen gericht te zijn op natuurinclusieve en op diensten georiënteerde kringlooplandbouw. Voor wat betreft de intensieve gebieden kan er worden gefocust op technologische en op productie georiënteerde kringlooplandbouw. Niet grondgebonden bedrijven kunnen volgens de visie het beste verplaatst worden naar industrieterreinen (agroparken genoemd). Martha heeft betoogd welke voordelen deze indeling oplevert voor het landelijk gebied.
Tijdens haar presentatie gaat Martha ook in op de klassieke discussie tussen degenen die denken dat technologie alles oplost (door Martha de ‘tovenaars’ genoemd) en degenen die denken dat de productie drastisch teruggebracht moet worden (de ‘profeten’). Beide groepen hebben recht van spreken en beide groepen worden in de visie bediend. Innovaties kunnen, met name, worden toegepast in de gebieden waar intensieve landbouw plaatsvindt en op de bedrijven die op de agroparken gevestigd zijn. In de gebieden waar op een extensieve wijze landbouw zal worden bedreven, zal de productie worden teruggeschroefd. Dit zijn voornamelijk de gebieden waar opgaven liggen op het gebied van natuur, water en bodem.
Een belangrijke r
ol ziet Martha weggelegd voor de overheid. De overheid wordt een sterke regierol toegedicht. Naast invloed via het bestemmingsplan, ziet Martha ook een rol voor de opkoop van gronden middels het voorkeursrecht. De opgekochte gronden kunnen worden verdeeld onder de blijvende, extensieve, boeren.
Tot het laatste punt kon het betoog van Martha op goedkeuring rekenen van leden. Met name betreffende het laatste punt ontstond enige discussie. Voor particuliere eigenaren is eigendom en zelfrealisatie erg belangrijk. Het opkopen van gronden of, in het uiterste geval, onteigenen van gronden ligt gevoelig. Particuliere eigenaren zijn prima in staat om bij te dragen aan de oplossingen die nodig zijn voor de opgaven van het landelijk gebied, zonder dat grond dient te worden aangekocht door de overheid. Dit was ook de conclusie die Maurits van Bouwdijk trok; zorg ervoor dat particuliere eigenaren en agrariërs worden gestimuleerd om hun gronden te extensiveren. Dit zorgt voor minder kosten en meer lokale borging!
Al met al een zeer interessante uiteenzetting door Martha Bakker. Martha werd door Maurits hartelijk bedankt voor haar bijdrage.
Hieronder treft u de presentatie van Martha aan